KỸ THUẬT CHĂM SÓC, NUÔI DƯỠNG

 
KỸ THUẬT CHĂM SÓC, NUÔI DƯỠNG
 
I. MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM SINH SẢN Ở THỎ CÁI
1. Chu kỳ động dục
   Chu kỳ động dục của thỏ từ 10-16 ngày và thời gian kéo dài t ừ 3-5 ngày. Biểu hiện của thỏ động dục là
kém ăn, chạy nhảy, niêm mạc âm hộ màu hồng nhạt, chuyển sang màu đỏ tươi, sưng tấy lên. Khi niêm
mạc chuyển sang màu đỏ thẫm rồi tím bầm là kết thúc động dục, thỏ không chịu đực nữa.
Thỏ động dục sớm hay muộn là do thể lực, sức khỏe, chế độ dinh dưỡng và môi trường khí hậu quyết
định. Khi thấy thỏ lâu ngày không  động dục, không phối giống được thì phải xem xét xác định nguyên
nhân để có biện pháp khắc phục kịp thời.
2. Kỹ thuật phối giống
   Tỉ lệ đực cái, tại cơ sở nhân giống thuần là 1 đực/4-5 cái; cơ sở nhân giống thương phẩm 1 đực/8-10
cái.
Ở cơ sở nhân giống thương phẩm cho con cái ph ối giống 2 lần với 2 con đực khác nhau, con  đực phối
trước già hơn con đực phối sau, cách nhau kho ảng 4-6 giờ.
Ở cơ sở nhân giống thuần chủng phối lặp lại trên cùng 1 con  đực, khoảng cách giữa 2 lần phối cách
nhau 4-6 giờ để tăng tỷ lệ thụ thai và số lượng con sơ sinh/ lứa.
   Thời điểm phối giống thích hợp vào lúc mát m ẻ trong ngày thường vào ban đêm hoặc sáng sớm.
   Khi phối giống đưa thỏ cái động dục đến chuồng thỏ đực, nếu làm ngược lại thì thỏ đực không chịu
phối hoặc phối nhưng hiệu quả không cao. Nếu thỏ đực giao phối được thì ngã trượt xuống một bên thỏ
cái, có ti ếng kêu. Sau mộât phút bắt con cái ra và ki ểm tra thấy ướt vùng lông xung quanh âm h ộ là giao
phối đạt kết quả, đưa con cái về lồng của nó và ghi ngày phối vào phiếu theo dõi sinh sản. Nếu sau 5
phút mà thỏ cái vẫn không cho phối thì phải tách ra, cho phối lại vào ngày hôm sau. Không  để thỏ đực
rượt đuổi quá lâu sẽ mất sức, kết quả phối giống kém.
3. Một số biểu hiện rối loạn về sinh sản
   Ở thỏ hay có hiện tượng “chửa giả”, chậm sinh, hoặc vô sinh. Khi thỏ động dục nếu có những tác nhân
gây hưng phấn kích thích r ụng trứng sẽ hình thành quá trình ti ết hormone ở cơ quan sinh dục cái do vậy
cản trở kỳ động dục tiếp theo, hiện tượng này được gọi là “chửa giả”. Trường hợp thỏ chậm sinh, lâu
ngày không động dục hoặc phối giống nhiều lần mà không có thai, có r ất nhiều nguyên nhân:
   + Thỏ đực chưa thành thục về tính dục, già yếu hay bệnh tật, tính dục kém...
   + Thỏ cái bị bệnh ở tử cung, buồng trứng, hay rối loạn nội tiết tố (hormone).
   + Thức ăn kém dinh dưỡng nhất là thiếu chất đạm, khoáng, sinh t ố… hoặc do khẩu phần quá đơn điệu;
thỏ quá mập hay quá ốm.
   + Chuồng trại chật chội, nóng bức, hoặc ẩm thấp, mưa tạt gió lùa…. Tất cả đều ảnh hưởng đến khả
năng sinh sản của thỏ.
   Nếu nguyên nhân gây sinh sản kém do môi tr ường hoặc do chăm sóc nuôi dưỡng thì có thể khắc phục
được, còn nếu do bệnh tật thì nên loại thải sớm.
- Sau khi thỏ đẻ 2 – 3 ngày, có thể cho phối giống trở lại. Tuy nhiên, tùy thuộc tình hình sức khỏe của thỏ
mẹ mà ta có thể cho sinh sản từ 6 – 8 lứa/ năm.
- Định kỳ 2 – 3 tháng chích b ổ sung vitamin E cho th ỏ nái sinh sản, hoặc bổ sung các loại thức ăn có
chứa nhiều vitamin E như: mầm giá, thóc n ẩy mầm…
II. CHĂM SÓC THỎ CÁI MANG THAI
   Thời gian mang thai c ủa thỏ trung bình từ 28 – 32 ngày. Trong thời gian này cần hạn chế sự di chuyển
đặc biệt 1 tuần trước khi đẻ. Thỏ mang thai cần được bố trí ở nơi yên tĩnh, không ồn ào, tránh dồn đuổi
làm thỏ hoảng sợ dễ bị sẩy thai.
Nuôi dưỡng theo khẩu phần thức ăn định lượng, đảm bảo đủ số lượng, chất lượng và đa dạng chủng
loại, nếu không sẽ ảnh hưởng không t ốt đến sự phát triển của thai. Cần có các loại thức ăn giàu protein
và vitamin A, B, C,… như là các loại hạt, cám gạo,… Thức ăn tinh cần đảm bảo 15% protein.
Cung cấp đầy đủ nước sạch.
Không sử dụng các loại thức ăn bị ôi mốc; thức ăn xanh có quá nhiều nước thỏ sẽ dễ bị các bệnh đường
tiêu hóa, tiêu ch ảy.
III. CHĂM SÓC THỎ ĐẺ
   Trước khi đẻ 2 – 3 ngày, đặt ổ đẻ vào ô chuồng thỏ mẹ. Trong ổ đẻ phải có các vật dụng lót ổ như: cỏ
phơi khô, rơm khô, vải vụn,… tất cả đều phải khô ráo và sạch sẽ.
   Thỏ sắp đẻ thường có hiện tượng “quầng ổ”: đi vòng vòng trong chu ồng, tha cỏ, rơm và nhổ lông bụng
cho vào ổ để làm tổ rồi đẻ vào trong đó. Sau đó dùng lông này phủ lên để giữ ấm cho đàn thỏ con.
   Thỏ thường đẻ vào ban đêm. Thỏ đẻ không thích  ồn ào, áng sáng và mùi l ạ nhất là khói thuốc lá. Cần
theo dõi thỏ đẻ để đề phòng thỏ con lọt chuồng, nhiễm lạnh… Thỏ đẻ xong phải kiểm tra vệ sinh ổ đẻ và
cho thỏ uống nước ngay.
IV . CHĂM SÓC THỎ CÁI NUÔI CON
    Nuôi dưỡng theo khẩu phần thức ăn định lượng, đảm bảo đủ số lượng, chất lượng và chủng loại để
vừa tiết sữa nuôi con, vừa mang thai ti ếp tục. Thức ăn hỗn hợp cần đảm bảo yêu cầu 16% protein.
   Thỏ mẹ nuôi con cần nhiều thức ăn và đủ nước uống để sản xuất nhiều sữa, nên phải đáp ứng thỏa
mãn nhu cầu thức ăn và nước uống. Đôi khi có hi ện tượng thỏ mẹ ăn con hoặc không cho con bú là do
thỏ mẹ không có  đủ sữa, khát nước. Tiếng động ồn ào cũng có thể làm thỏ mẹ hoảng sợ, tha con đi giấu;
nếu thỏ con bị thương thỏ mẹ sẽ ăn con.   Trường hợp này thường xảy ra ở những thỏ mẹ đẻ lứa đầu,
nuôi con vụng. Nếu thỏ mẹ nào ăn con lặp lại lần thứ hai thì phải loại bỏ ngay.
   Nếu thỏ đẻ nhiều hơn 8 con/ l ứa thì nên loại bỏ những con yếu hoặc tách ghép b ớt cho đàn ít con,
nhưng không chênh l ệch nhau quá 2 ngày tu ổi, mỗi đàn chỉ nên để  tối đa 8 con. Khi tách ghép nên l ấy
đồ lót của ổ đẻ ít con lót tay  đón thỏ con đến để thỏ mẹ không phát hi ện ra mùi lạ của thỏ mới. Do đó,
cũng nên áp dụng kỹ thuật phối giống đồng loạt để có thể ghép đàn tốt hơn.
V . CHĂM SÓC THỎ CON THEO MẸ
   Sau khi thỏ đẻ xong, phải kiểm tra đàn con xem chúng có n ằm tập trung, có được phủ lông ấm không;
kiểm tra số lượng con và loại ngay những con bị chết. Nếu thấy thỏ con nằm phân tán thì ph ải thu gom
chúng lại và ủ ấm chúng bằng chất lót ổ. Mỗi ngày, thỏ mẹ chỉ vào ổ cho con bú 1 l ần, vì thế sau khi thỏ
con bú mẹ xong nên đưa ổ đẻ ra khỏi lồng thỏ mẹ đậy nắp cẩn thận để thỏ mẹ được yên tĩnh.
   - Thỏ sơ sinh nặng 40-60 g, 14-15 gi ờ sau khi sinh mới bắt đầu cho bú mẹ. Thỏ con mới đẻ ra không
có lông, giống như chuột, 12 ngày mở mắt. Trong 18 ngày đầu, thỏ con sống và phát triển hoàn toàn
bằng sữa mẹ, đây là giai đoạn quyết định đến tỷ lệ nuôi sống của thỏ con. Nếu thỏ con được bú đầy đủ
thì da phẳng, màu hồng nhạt và nằm yên tĩnh trong ổ ấm. Quan sát thấy lớp lông phủ bên trên cử động
đều đều. Ngược lại, thỏ con đói sữa da nhăn nheo, động đậy liên tục trong ổ. Trong 1 tuần đầu, thỏ con
chỉ cần được bú 1 lần trong một ngày đêm là đủ.
   - Thỏ con thường chết trong giai đoạn này chủ yếu do 2 nguyên nhân: b ị đói sữa, hoặc bị lạnh. Cần tìm
hiểu nguyên nhân để có biện pháp khắc phục kịp thời.
   - Thường xuyên kiểm tra và thay mới chất lót ổ úm đảm bảo vệ sinh sạch sẽ.
   - Thỏ con phát tri ển rất nhanh. Ban đầu thỏ con chỉ ngủ, ít hoạt động ngoài lúc bú m ẹ. Khi được 2 tuần
tuổi thì lông bắt đầu phủ kín mình, mở mắt và đi được.
   - Sau 18 ngày, thỏ con có thể ra khỏi ổ, ở trong lồng cùng với mẹ và tập ăn thức ăn của thỏ mẹ, lúc này
lượng sữa ở thỏ mẹ bắt đầu giảm dần nên lượng sữa nhận được từ mẹ giảm thỏ con ăn được thức ăn
ngày càng nhiều. Do vậy, khẩu phần thức ăn của thỏ mẹ phải được tăng dần lên. Khi thỏ con được 23 –
25 ngày tuổi, cơ thể thỏ con đã có thể hấp thụ được 50% chất dinh dưỡng từ thức ăn ở bên ngoài ( ăn
cùng với thức ăn của thỏ mẹ). Chú ý bổ sung thức ăn thô xanh là loại rau, lá, cỏ non để thỏ con có thể
tập ăn.
   - Sau 30 ngày có th ể cai sữa cho thỏ con, lúc này tr ọng lượng đạt 400 – 500 g/con là t ốt. Lưu ý không
nên cai sữa đột ngột tránh hiện tượng thỏ mẹ bị viêm vú.
VI. CHĂM SÓC THỎ CON SAU CAI SỮA
   Giai đoạn này tỷ lệ hao hụt rất cao nếu không chăm sóc nuôi dưỡng tốt do đó cần tăng cường việc
chăm sóc và nuôi dưỡng cho thỏ con sau cai sữa.
- Thỏ con thường chết nhiều trong giai đoạn 2 – 5 tuần sau cai sữa do rối loạn tiêu hóa, suy dinh d ưỡng.
Giai đoạn này thỏ con ăn chưa nhiều nhưng thức ăn cần đảm bảo chất lượng, vệ sinh.
- Thỏ con từ 3 – 8 tuần tuổi có tốc độ tăng trưởng cao nhất, sau đó khả năng tăng trọng giảm dần, đến
14 tuần tuổi tăng trọng chậm và tiêu tốn thức ăn nhiều. Vì vậy, sau khi cai sữa nên cho thỏ ăn theo khẩu
phần định lượng tăng dần. Bắt đầu từ tuần thứ 9 (giai đoạn vỗ béo thỏ thịt) nên cho  ăn tự do với những
loại thức ăn giàu năng lượng, thức ăn thô có mức độ.
- Mật độ nuôi nhốt cũng ảnh hưởng đến khả năng tăng trọng và tỷ lệ nuôi sống. Mỗi ô chuồng chỉ nên
nhốt 5 – 6 con, cùng m ột lứa và không chênh l ệnh trọng lượng quá nhi ều.
- Thỏ con sau 5 tuần tuổi cần phân biệt đực cái để nuôi riêng.
- Cần cho thỏ ăn vào các giờ cố định để tạo phản xạ và tăng khả năng tiêu hóa thức ăn và hấp thụ các
chất dinh dưỡng ở mức tối đa.
- Cần sử dụng đa dạng các loại thức ăn, tuy nhiên không nên thay  đổi các loại thức ăn quá đột ngột dễ
gây rối loạn tiêu hóa, thỏ bị tiêu chảy.
- Hàng ngày cần thay dọn máng ăn, máng uống; vệ sinh chuồng trại sạch sẽ.
VII. CHĂM SÓC THỎ ĐỰC GIỐNG
   Thỏ đực giống đóng vai trò quan tr ọng trong việc phát triển đàn. Ngoài việc chọn đực giống tốt, việc
chăm sóc nuôi dưỡng thỏ đực giống có ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả phối giống, tỷ lệ đậu thai, số con
đẻ ra trong một lứa và chất lượng thỏ con.
- Thỏ đực có thể cho phối giống khi đạt 6 tháng tuổi và sử dụng tối đa là 3 năm tuổi.
- Thỏ đực giống chỉ nên cho phối giống tối đa 1 lần/ngày.
- Thức ăn cho thỏ đực giống phải đầy đủ các chất dinh dưỡng như: protein, các lo ại vitamin A, D, E,…
Không nên cho thỏ đực ăn quá nhiều tinh bột làm thỏ quá mập, dẫn đến tình trạng phối giống kém. Thức
ăn tinh cần đảm bảo 15% đạm.
- Lồng nuôi thỏ đực phải cách xa lồng nuôi thỏ cái tránh những kích thích không t ốt cho con  đực.
VIII. MỘT SỐ THAO TÁC TRONG CHĂN NUÔI THỎ
1. Bắt thỏ
   Một tay nắm chắc phần da gáy thỏ nhấc lên, tay còn l ại đỡ dưới phần mông của thỏ để giảm áp lực do
trọng lượng thỏ trì kéo xuống. Không được cầm tai thỏ nhấc lên vì dễ làm cho các m ạch máu, dây chằng,
thần kinh bị đứt, tụ máu. Cũng không được ôm ngang bụng thỏ, nhất là ở thỏ trưởng thành dễ làm thỏ bị
đứt ruột, sẩy thai.
2. Phân biệt thỏ đực, cái
   Một tay cầm da gáy nhấc thỏ lên, tay kia kẹp đuôi thỏ vào giữa ngón tay trỏ và ngón tay giữa, ngón tay
cái ấn nhẹ vào lỗ sinh dục và vuốt ngược lên phía bụng. Nếu thấy lỗ sinh dục tròn, hình trụ nổi lên và xa
lỗ hậu môn là con  đực. Nếu lỗ sinh dục kéo dài thành khe rãnh g ần lỗ hậu môn là con cái. Vi ệc phân biệt
đực, cái cần thực hiện ngay sau khi thỏ con cai sữa, tách ra nuôi riêng.
3. Vận chuyển thỏ
   Khi vận chuyển thỏ đi xa, cần nhẹ nhàng, không làm cho th ỏ hoảng sợ, tốt nhất mỗi con một ngăn
thùng. Đêm trước ngày vận chuyển, không nên cho th ỏ ăn quá no, thỏ không bị khát nước trong quá
trình vận chuyển. Chú ý không vận chuyển thỏ khi trời nắng nóng, hoặc quá lạnh, thỏ rất dễ chết.  
4. Kiểm tra sức khỏe của thỏ
   Trong quá trình chăn nuôi phải thường xuyên quan sát, đánh giá trạng thái sức khỏe của thỏ để có biện
pháp can thiệp kịp thời. Thỏ khỏe thì phản ứng rất linh hoạt, lông bóng m ượt, không có vẫy rộp hoặc
rụng lông thành t ừng mảng. Mũi và mắt khô, không có d ịch nhờn, mủ chảy ra. Bình thường, phân ở dạng
viên cứng; niêm mạc hậu môn, cơ quan sinh dục khô, không có vảy, loét, không dính bết dịch thể khác.
Thỏ khỏe nhịp thở sẽ đều đặn, nhẹ nhàng.
5. Cho thỏ uống thuốc
   Để tiết kiệm thuốc và dùng đúng liều thuốc, cần phải bắt thỏ cho uống thuốc trực tiếp chứ không nên
pha thuốc vào nước uống hoặc thức ăn, thỏ không sử dụng hết, thuốc biến chất sẽ không có tác d ụng.
- Đối với thỏ trưởng thành: sử dụng ống bơm hoặc ống hút nhỏ, đặt sâu vào miệng qua mép th ỏ rồi bơm
từ từ, thỏ sẽ nuốt dần.
- Đối với thỏ con: nhấc thỏ lên chờ khi thỏ kêu, há miệng ra thì nhỏ thuốc vào miệng. Trường hợp thỏ con
không kêu thì nh ỏ giọt dưới môi để thỏ nuốt vào từ từ, không nên cho  ống bơm qua mi ệng dễ làm sây
sát do niêm mạc miệng thỏ con rất mỏng.
6. Tiêm thỏ
   Ở thỏ thường sử dụng 2 đường tiêm:
- Tiêm bắp: vị trí tiêm bắp ở mặt trong đùi, nơi có bắp cơ dày, không có mạch máu lớn. Một người bắt
thỏ, người khác tiêm m ột tay giữ chặt chân thỏ. Tay thuận cầm bơm tiêm đặt mũi kim tiêm vào vị trí dưới
ngón cái  đang đặt ở vị trí cần tiêm trên chân th ỏ, nhẹ nhàng bơm thuốc vào.
- Tiêm dưới da: Một tay nhấc lớp da gáy thỏ kẹp giữa ngón cái và ngón tr ỏ, tay thuận cầm bơm tiêm đưa
mũi kim tiêm vào vị trí da được kẹp giữa 2 ngón tay, nhẹ nhàng bơm thuốc vào.
Liên hệ quảng cáo :Đỗ Xuân Vui sđt:01656.235.769
http://www.youtube.com/watch?v=d-leuJCAswA
https://sites.google.com/site/bocauphapgiong/